İç Yıldırımlık Parafudr
Elektrik şebekesinden kaynaklanan ani voltaj yükselmeleri veya bir yıldırım düşmesi sonucu ortaya çıkan aşırı gerilim darbeleri, evinizdeki veya iş yerinizdeki tüm elektronik cihazlar için ölümcül olabilir.
İşte parafudr tam da bu noktada devreye girer. Görevi, bu istenmeyen yüksek enerjiyi, elektrik tesisatına ve bağlı cihazlara zarar vermeden önce yakalamak ve en kısa yoldan topraklama sistemine aktarmaktır. Böylece:
✔️ Buzdolabı, çamaşır makinesi gibi beyaz eşyalarınız,
✔️ Televizyon, bilgisayar, oyun konsolu gibi hassas elektronikleriniz,
✔️ Endüstriyel makineler ve otomasyon sistemleriniz,
güvende kalır.
🔬 Parafudr Çalışma Prensibi Nasıldır?
Parafudrun temel çalışma prensibi, içerisinde bulunan varistör adı verilen bileşene dayanır. Varistör, voltaja duyarlı bir dirençtir.
🟢 Normal Koşullarda:
- Şebeke voltajı normal sınırlar içindeyken (örneğin, 220V), varistör yüksek direnç gösterir.
- Adeta bir duvar gibi davranır ve üzerinden neredeyse hiç akım geçirmez.
- Sistemle etkileşime girmez.
🔴 Aşırı Gerilim Anında:
- Hat üzerinde tehlikeli bir gerilim yükselmesi olduğunda, varistör anında tepki verir.
- Direncini ani bir şekilde düşürür ve yüksek akımın üzerinden geçerek topraklama hattına yönlendirilmesini sağlar.
- Tehlike geçtiğinde ise eski yüksek dirençli haline geri döner.
⚠️ Önemli Uyarı: Bir parafudrun verimli çalışabilmesi için kaliteli bir topraklama sistemine bağlanması şarttır. Yüksek topraklama direnci, parafudrun görevini yapamamasına neden olur.
📦 Parafudr Çeşitleri Nelerdir? (AG – Alçak Gerilim için)
Parafudrlar, koruma yaptıkları bölge ve darbe seviyelerine göre sınıflandırılır. Alçak Gerilim (AG) tesisatlarında kullanılan başlıca üç tip vardır:
1. 🛡️ Tip 1 (B Sınıfı) Parafudr
- Görevi: Doğrudan yıldırım darbelerine karşı birinci seviye koruma sağlar. En güçlü dalgaları (10/350 µs dalga formu) söndürebilir.
- Kurulum Yeri: Bina ana giriş panosu (AG dağıtım tablosu) veya trafo merkezleri.
- Özellik: Yıldırımın doğrudan veya yakından etkilerini emer.
2. 🛡️ Tip 2 (C Sınıfı) Parafudr
- Görevi: Şebeke kaynaklı ani aşırı gerilimleri (8/20 µs dalga formu) söndürür. Tip 1’den geçen dalgaların kalıntılarını ve anahtarlama kaynaklı dalgaları baskılar.
- Kurulum Yeri: Bina ana panosu ve alt dağıtım panoları.
- Özellik: En yaygın kullanılan parafudr tipidir. Çoğu ticari ve konut uygulamasında temel korumayı sağlar.
3. 🛡️ Tip 3 (D Sınıfı) Parafudr
- Görevi: Hassas elektronik cihazlar için son nokta koruması sağlar. Tip 1 ve 2’den sızan çok daha küçük dalgaları (1.2/50 µs & 8/20 µs) söndürür.
- Kurulum Yeri: Doğrudan prize takılan modeller veya cihazların hemen önündeki panolara monte edilen modeller.
- Özellik: Bilgisayarlar, sunucular, medikal cihazlar ve TV’ler için idealdir.
🔌 AG Parafudr Bağlantı Şeması ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Parafudrunuzun doğru çalışması için kurulumu çok önemlidir. Yanlış bağlantı, koruma sağlamayacağı gibi ek bir risk bile oluşturabilir.
Bağlantı Yapılırken Dikkat Edilecek 4 Altın Kural:
- ✔️ Kaynak Bağlantısı: Parafudr kabloları, enerjinin tesisata ilk girdiği noktadan (ana giriş sigortasıyla aynı yerden) alınmalıdır.
- ✔️ Topraklama Kablosu Uzunluğu: Topraklama kablosu mümkün olduğunca kısa ve düz olmalıdır. Uzun ve dolanan kablolar, darbe anında endüklenme yaparak koruma etkinliğini düşürür.
- ✔️ Topraklama Direnci: Tesisatta düşük dirençli ve kaliteli bir topraklama olmalıdır. (İdeal değer 5 Ohm veya altıdır).
- ✔️ Kesici ile Koruma: Parafudr devresi, bir sigorta veya minyatür kesici ile korunmalıdır.
🔧 AG Parafudr Bağlantı Şeması:
Bağlantı oldukça basittir.
- Üst Giriş Uçları: Faz (L1, L2, L3) ve Nötr (N) iletkenleri bağlanır.
- Alt Çıkış Uçları: Buradaki tek bir noktadan (şönt bağlantı noktası) topraklama hattına (PE) bağlantı yapılır.
