Topraklama Tipine Göre Dağıtım Şebekeleri TN, TT, IT

7.11.2000 tarihinde yayınlanan TS-3994, Elektrik iç tesisler yönetmeliği ve Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğine göre AG şebekeleri üç grupta ( TN, TT, IT ) sınıflandırılır.

TN, TT, IT şeklindeki sınıflandırmada kullanılan kısaltmaların ne olduklarını inceleyelim;

T ; Terra = Toprak
N ; Notr = NötrI ; Isolation = İzolasyon
C ; Combine = Birleşim
S ; Separate = Ayrı

anlamları için kullanılmıştır.

TT ve TN genel sistemler olur. IT sistemi ise lokal bir sistem olarak tercih edilmektedir. Yani IT sistemi tesisatın tamanında değil belirli bir kısmına tesis edilir. Bunların detayları aşağı da verilmiştir.

İlk Harf 

Transformatör merkezinin yapısını ve topraklama durumunu gösterir. Buna göre;

T ; Bir noktanın toprağa doğrudan bağlanması, başka bir ifadeyle şebekenin bir noktasının örneğin yıldız noktasının topraklanmasını gösterir.

I ; Bütün gerilimli bölümlerin toprakta ayrılmış olması veya bir noktadan bir empedans üzerinden toprağa bağlanmasıdır. Diğer bir deyişle; şebekenin bütün aktif kısımları toprağa karşı yalıtılmış veya şebekenin bir noktası bir empedans üzerinden topraklanmasını gösterir.

İkinci Harf 

Tesisatın açıktaki iletken bölümlerinin toprağa bağlanmasının gösterir. Diğer bir ifadeyle tüketici cihazının gövdesinin toprağa karşı durumunudur;

T ; Açıktaki iletken bölümlerin elektriksel olarak doğrudan toprağa bağlanmasını gösterir.

N ; Nötr noktası yani transformatörün yıldız noktasının topraklanmış olduğunu ve bu topraklamanın da koruma topraklaması ile birleşik olduğunu ifade eder.

Bazı sistemler de üçüncü bir kod bulunmaktadır. Bu 3. kod ise ;

S ; Nötr veya topraklanmış hat iletkeninden ayrı bir iletkenle koruma fonksiyonunun sağlanmasıdır.

C ; Nötr ve koruma güvenliğinin tek iletken üzerinden birleştirilmesidir. ( PEN İletkeni )

TN Şebeke

Bu şebeke tipi en yaygın sistemdir. TN sistemlerinde doğrudan topraklanmış bir nokta bulunur ve tesisatın açıktaki iletken bölümleri bu noktaya koruma iletkeni ( PE ) ile bağlanır. Bu yapılan işlem işletme topraklamasıdır.
TN tipi şebeke de koruma topraklamasına ve sıfırlamaya müsaade edilir. TN sistemi, nötr (N) ve koruma iletkenlerinin ( PE ) düzenlenmesine göre üç tipe ayrılır;

• TN – C Sistemi
• TN – S Sistemi
• TN – C – S Sistemi

TN-C Şebeke

Bu sistemde Nötr ve Topraklama sistemi birleşiktir. Bu birleştirme trafonun nötr noktasının topraklaması (işletme topraklaması) ile koruma topraklamasının trafo tarafında birleştirerek tesisatın devamına tek bir PEN (Nötr + Toprak) iletkeni devam eder. Topraklama hattı ve Nötr hattı tek bir kablo üzerinden dağıtılır. Ekipmanın toprak ihtiyacı da nötr ihtiyacı da bu iletkenle sağlanır.

TN-S Şebeke

Bu şebeke tipinde trafo noktasında işletme ve koruma topraklamaları birleştirilmiş olsa da tesisatın devamında 2 ayrı iletken devam eder. Nötr ve Toprak iletkenleri ayrı ayrı çekilir.

TN-C-S Şebeke

Bu şebekelerde ise PE ve N iletkenleri şebekenin bir bölümünde ayrı bir bölümünde ise ortak çekilir. Sistemlerin karışık kullanımı mevcuttur.

TT Şebeke

TT şebekelerde trafonun yıldız noktasının topraklanması ile koruma topraklaması ayrı ayrı yapılır ve birbirlerine etkisi olmaması için 20 mt. mesafe ile topraklamalar tesis edilir.

Şekilde görüldüğü üzere işletme topraklaması ve koruma topraklaması ayrı yapılmıştır. TEDAŞ Dağıtım sistemi TT Şebekedir. TT olarak enerji almanız TN ye çeviremeyeceğiniz anlamına gelmez.

IT Şebeke

IT sistemlerinin aktif kısımları doğrudan topraklanmış değildir; ancak aktif bölümler, yüksek değere sahip empedansla toprağa bağlanabilmektedir. Açıkta kalan tüm iletken bölümler, ayrı olarak veya grup halinde, bağımsız bir toprak elektroduna bağlıdır.